Συμβολή στον εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της πόλης της Νέας Ορεστιάδας
Κείμενο-φωτογραφίες : Δημήτρης Γκεντσίδης
Σελιδοποίηση : Αθανάσιος Μαρίφης
Η εργασία παρουσιάστηκε στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας και Πολιτισμού της Ορεστιάδας , που έγινε στη Νέα Ορεστιάδα στις 14-16 Μαΐου 2021
Μέρος 11ο
81. Χάνια (ξενώνες με στάβλους για τα ζώα). Την εποχή εκείνη οι μεταφορές από τη Δαμασκό έως την Οδησσό γίνονταν αποκλειστικά με καμήλες. Ξακουστοί καμηλιέρηδες με τα καραβάνια τους έκαναν στάση στα χάνια της Αδριανούπολης. Τα χάνια ήταν ξενώνες για τους οδηγούς των καραβανιών και τα ζώα τους. Το πιο φημισμένο χάνι της Αδριανούπολης ήταν του Ρουστέν πασά, Κερβάν σαράι, έργο του αρχιτέκτονα Σινάν, του 1569. Καθώς και το χάνι του Εκμεκτσίογλου Αχμέτ πασά, το οποίο σήμερα χρησιμοποιείται για διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Σε αυτά τα κτίρια ο τοίχος της πρόσοψης είναι πολύ χοντρός, έχει ενάμισι μέτρο πάχος, με επιβλητικές σιδερένιες πόρτες. Στη μεγάλη αυλή τους υπήρχαν ομαδικοί κοιτώνες και στάβλοι για τα ζώα. Στον πάνω όροφο υπήρχαν ατομικά δωμάτια με χωριστή θέρμανση το καθένα. Άλλα γνωστά χάνια ήταν του Καραπαναγιώτη, του Αποστόλου, του Τασμαλή, του Χριστοδούλου, τα οποία κατασκευάστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Στη Νέα Ορεστιάδα υπήρχαν το χάνι των αδελφών Φιλίμπελη, εκεί όπου σήμερα είναι το Λαογραφικό μουσείο, των αδελφών Αρβανιτίδη (χαχάμη) στην οδό Αδριανουπόλεως. Στην κεντρική οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου υπήρχαν τα χάνια του Πεντίδη, των αδελφών Νικολαΐδη, του Αθανασίου Σταυρίδη μετέπειτα Εμμανουήλ Ζεγκίνη. Τα χάνια ήταν πανδοχεία με στάβλο, παντοπωλείο και καφενείο. Εξυπηρετούσαν αγρότες που κατέβαιναν με τους αραμπάδες τους, για να πουλήσουν τα γεωργικά τους προϊόντα.
82. Σιμσάρηδες (εμπορομεσίτες σιτηρών). Αυτοί επισκέπτονταν τους αγρότες και έκλειναν τιμές για τα σιτηρά τους, που τα πωλούσαν σε χονδρεμπόρους στην Borsa (χρηματιστήριο σιτηρών). Η δουλειά των εμπορομεσιτών ήταν να πάρουν την καλύτερη τιμή από τους χονδρεμπόρους και η αμοιβή τους ήταν τα ποσοστά από κάθε συναλλαγή. Στην Αδριανούπολη αυτό γινόταν στο δρόμο Saraçlar Caddesi, κοντά στο ξενοδοχείο Αμερική.
83. Φωτογράφοι. Οι φωτογράφοι, όπως ο Μιχαηλίδης, ο Νικολάου, ο Τούρκος Φετά, κατάφεραν να απαθανατίσουν σκηνές της εποχής τους σε ασπρόμαυρες εικόνες, τονίζοντας την καθημερινότητα των κατοίκων και τα όμορφα τοπία της Αδριανούπολης. Στη Νέα Ορεστιάδα ο πρώτος φωτογράφος ήταν ο Μηνάς Τάτσης και ακολούθησαν οι: Βασίλειος Παπαδόπουλος, Χρήστος Τσακίρης, Ανδρέας Ασκητίδης, ο Παύλος Κυριακίδης και ο Γρηγόρης Καραγρηγόρης.
.jpg)
85. Φαναρτζήδες. Στα τέλη του 19ου αιώνα ηλεκτρικό φως δεν υπήρχε. Ο Δήμος Αδριανούπολης είχε φαναρτζήδες για κάθε συνοικία. Μόλις σκοτείνιαζε, αυτοί αναλάμβαναν στα σοκάκια και στις διασταυρώσεις των δρόμων να ανάβουν τα φανάρια. Είχαν μια σκάλα στον ώμο και ένα μπρίκι με πετρέλαιο. Ανέβαιναν στη σκάλα, αφού καθάριζαν το λαμπόγυαλο και έκοβαν το καμμένο φυτίλι, γέμιζαν πετρέλαιο τη λάμπα και την άναβαν. Το πρωί ο φαναρτζής περνούσε από όλα τα φανάρια και έσβηνε τη λάμπα. Το 1916 έγινε το εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού στο δρόμο «Kıyık caddesi», με το οποίο άρχισε να ηλεκτροδοτείται η Αδριανούπολη. Στη Νέα Ορεστιάδα από το 1929 το ηλεκτρικό φως το αναλαμβάνει η εταιρεία ηλεκτροφωτισμού «Τσονίδη, Πεντίδη, Χατζηκωσταντή».
86. Παστανετζήδες. Ζαχαροπλάστες. Μάστορες σε γλυκά του κουταλιού, σιροπιαστά ταψιού όπως και Ευρωπαϊκά.
88. Λουκουματζήδες (παραγωγοί λουκουμιών σε διάφορες γεύσεις και το γνωστό σουτζούκι λουκούμι).
89. Γιουφκατζήδες (κατασκευαστές και πωλητές φύλλων ζαχαροπλαστικής και κανταΐφι. Ξακουστός τεχνίτης στην Ορεστιάδα ο Βασίλης Νεστορίδης).
90. Σεκερτζήδες (καραμελοποιοί)
