Κυριακή 25 Ιουνίου 2023

" Επαγγελματίες και επαγγέλματα : από την Αδριανούπολη στη Νέα Ορεστιάδα " - Μέρος 19ο

Συμβολή στον εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της πόλης της Νέας Ορεστιάδας

 Κείμενο-φωτογραφίες : Δημήτρης Γκεντσίδης

 Σελιδοποίηση : Αθανάσιος Μαρίφης

Η εργασία παρουσιάστηκε στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας και Πολιτισμού της Ορεστιάδας , που έγινε στη Νέα Ορεστιάδα στις 14-16 Μαΐου 2021

Μέρος 19ο

Χαρακτηριστικό είναι ότι γύρω στο 1920 πολλοί κάτοικοι σαν επίθετο είχαν το όνομα του πατέρα τους (Κωνσταντίνου, Λάμπρου). Έτσι ο εκάστοτε υπάλληλος του Δήμου που τους καταχωρούσε στα νέα δημοτολόγια, για να μην γίνεται σύγχυση, τους έδινε επώνυμα που δήλωναν το επάγγελμά τους όπως (Τσιφτσής, Μανδρατζίδης, Αραμπατζής, Μπαχτσεβανίδης, Άχτσής, Πατσατζίδης, Βουτσάς, Κουντουράς, Καλαϊτζής, Ταμπάκης, κ.ά.) Οι επαγγελματίες ήταν πολύ δεμένοι μεταξύ τους στις γειτονιές τους, ώστε να διασφαλίζουν τα συμφέροντά τους.


Στη φωτογραφία του 1937 στην οδό Κωνσταντινουπόλεως μπροστά στο παντοπωλείο του Απόστολου Χατζηχρήστου (Κωνσταντινουπολίτης στην καταγωγή, διορίσθηκε δήμαρχος στα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου 1946-1948. Από τα αριστερά ο Κωστάκης Γκεντσίδης (ζαχαροπλάστης), Επαμ. Καζαντζόγλου (φούρναρης), Νίκος Ψαλτόπουλος (ψαράδικο), Απόστολος Χατζηχρήστου (παντοπωλείο), Αθανάσιος Αθανασιάδης (αχτάρης), Αντώνιος Χατζηαντωνίου (παντοπωλείο), Γεώργιος Παπάζογλου (μυλωνάς), Στ. Βαλαβάνης (περιοδικό «Βορέας» 2007, 2009).

1970. Η βορεινή πλευρά της οδού Κωνσταντινουπόλεως (αριστερά)
και η νότια πλευρά (δεξιά) στη Νέα Ορεστιάδα



Κυριακή 18 Ιουνίου 2023

" Επαγγελματίες και επαγγέλματα : από την Αδριανούπολη στη Νέα Ορεστιάδα " - Μέρος 17ο

 Συμβολή στον εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της πόλης της Νέας Ορεστιάδας

 Κείμενο-φωτογραφίες : Δημήτρης Γκεντσίδης

 Σελιδοποίηση : Αθανάσιος Μαρίφης

Η εργασία παρουσιάστηκε στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας και Πολιτισμού της Ορεστιάδας , που έγινε στη Νέα Ορεστιάδα στις 14-16 Μαΐου 2021

Μέρος 17ο

 Αυτοί όλοι αποτελούσαν την καθημερινότητα στους δρόμους της Αδριανούπολης και της Νέας Ορεστιάδας έχοντας τους δικούς τους κανόνες στη λειτουργία της αγοράς, το λεγόμενο αλισβερίσι (δούναι και λαβείν).

Υπαίθριος πωλητής στην Αδριανούπολη

Παϊτόνια στην Αδριανούπολη

Πωλητής λουλουδιών στην Αδριανούπολη


Με τη δημιουργία της Νέας Ορεστιάδας παρουσιάστηκε ένα πρόβλημα που το αντιλήφθηκε ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος, τη θέληση των αστών να εγκατασταθούν σε άλλες πόλεις, και για την προσέλευσή τους εισηγήθηκε στο Γενικό Διοικητή Θράκης Σπύρο Δάσιο να πάρει κάποια μέτρα ώστε να προσελκύσει αστούς που θα συνέχιζαν την επαγγελματική τους δραστηριότητα στη νέα πόλη. Έτσι και έγινε, αφού και ο ίδιος επιθυμούσε να δει τη Νέα Ορεστιάδα μεγάλο αστικό κέντρο όπως ήταν απέναντι η πολύπαθη Αδριανούπολη. Τοποθετήθηκε πινακίδα στον παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό πού έγραφε «Δίδονται Δωρεάν οικόπεδα στο κέντρο της πόλης για τη δημιουργία επιχειρήσεων». Αυτή η πινακίδα ήταν για δέκα χρόνια εκεί, όπως μου το έλεγαν με προφορικές αφηγήσεις δικοί μου άνθρωποι, το αναφέρει και ο Τάκης Τσονίδης στο βιβλίο του, «Η Ορεστιάδα μας» (Τσονίδης 1980).

Το 1924, ένα χρόνο μετά, ιδρύθηκε Σωματείο Επαγγελματιών με την επωνυμία «ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑ» και το 1927 μετονομάστηκε σε «ΕΝΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΤΕΧΝΩΝ Ν. ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ». Η ανάπτυξη της πόλης συνεχίζεται ανοδικά και το 1980 ιδρύεται από 23 μέλη ο «ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΤΕΧΝΩΝ ΟΡΕΣΤΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ».

Επαγγελματίες του 1927 
Μακρίδης Στ. , Κωνσταντινίδης Κ. , Ιωαννίδης Αν. , Κωνσταντινίδης Β. ,
 Κάλβος Νισίμ , Τυμλένης Γ. , Σαμουρίδης Π.


1954 . Συγκέντρωση επαγγελματιών στον κινηματογράφο ΕΛΛΗΝΙΣ
 για την εκλογή προεδρείου .



Σημαντικό είναι ότι στις 23 Ιουνίου 1960 με ενέργειες της Επαγγελματικής Ένωσης πάρθηκε από την Κυβέρνηση απόφαση «περί καθιερώσεως ολοκληρωτικής Κυριακής αργίας εις άπαντα τα εμπορικά επαγγέλματα και επαγγελματικά και βιοτεχνικά καταστήματα της πόλεως της Ν. Ορεστιάδας» 

(ιστότοπος: adrianou125.blogspot.com) (Τσονίδης 1983).

Κυριακή 11 Ιουνίου 2023

" Επαγγελματίες και επαγγέλματα : από την Αδριανούπολη στη Νέα Ορεστιάδα " - Μέρος 16ο

  Συμβολή στον εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της πόλης της Νέας Ορεστιάδας

 Κείμενο-φωτογραφίες : Δημήτρης Γκεντσίδης

 Σελιδοποίηση : Αθανάσιος Μαρίφης

Η εργασία παρουσιάστηκε στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας και Πολιτισμού της Ορεστιάδας , που έγινε στη Νέα Ορεστιάδα στις 14-16 Μαΐου 2021

Μέρος 16ο

136. Χασιρτζήδες (ψαθοπλέκτες-καρεκλάδες). Έπλεκαν ακόμη καλάθια και έφτιαχναν ψάθινα καρότσια για μικρά παιδιά.

137. Επιγραφοποιοί (κατασκεύαζαν ταμπέλες καταστημάτων)

138. Εφημεριδοπώλες (πωλούσαν εφημερίδες στο δρόμο, που τις προμηθεύονταν από το Πρακτορείο Εφημερίδων).

139. Μαχαιράδες-Ακονιστές (κατασκεύαζαν και ακόνιζαν μαχαίρια). Στην Αδριανούπολη αυτά τα επαγγέλματα ήταν χωριστά, ενώ στη Νέα Ορεστιάδα ενώθηκαν. Ο ακονιστής μαχαιριών ακόνιζε και γεωργικά εργαλεία, ήταν συνήθως πλανόδιος, με άμαξα ειδικής κατασκευής όπου υπήρχε πέτρα για το ακόνισμα, η οποία περνούσε από δεξαμενή νερού. Οι μαχαιράδες κατασκεύαζαν μαχαίρια χειροποίητα, έτσι κατάφερναν καλύτερη σκλήρυνση στη λάμα, χάρη στην τεχνική που χρησιμοποιούσαν. Έφτιαχναν διάφορα μαχαίρια και ψαλίδια, σύμφωνα με την επιθυμία του πελάτη. Τεχνίτης που άφησε μεγάλη ιστορία στη Νέα Ορεστιάδα ήταν ο Χατζημιχαήλ Νικόλας ή Λιούτης. Το εργαστήριό του ήταν στην οδό Αγ. Θεοδώρων. Όμως αυτός ο καταπληκτικός τεχνίτης δεν έδειξε την τεχνική του πουθενά, γιατί είχε δύο κόρες.

Λεπίδα από σφυρηλατημένο καλλιτεχνικό μαχαίρι ,
όπου αναγράφεται 
" Νέα Ορεστιάς - Ενθύμιον 1934"
Ο κατασκευαστής ήταν ο Νικόλας Χατζημιχαήλ (Λιούτης).



140. Λατερνατζήδες. Από την Αδριανούπολη οι πρόσφυγες έφεραν στη Νέα Ορεστιάδα έξι λατέρνες. Οι λατερνατζήδες ήταν οι: Κωνσταντίνος Χατζηαθανασίου, του οποίου η λατέρνα σήμερα εκτίθεται στο Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, Γεώργιος Πατλάκας, Αθανάσιος Ντουμανάκης. Τις λατέρνες τις κουβαλούσαν στους ώμους και αργότερα σε καροτσάκι. Οι λατερνατζήδες συναγωνίζονταν μεταξύ τους ποιος θα στολίσει πιο όμορφα τη λατέρνα. Η χρήση της λατέρνας τη δεκαετία του ’70 είχε ατονήσει και μόνο στις εθνικές εορτές και στις Απόκριες έβγαιναν στους δρόμους.

141. Ομπρελάδες (πωλητές αλλά κυρίως επισκευαστές)

142. Μελισσοκόμοι (η χλωρίδα της περιοχής βοηθούσε την ανάπτυξη της μελισσοκομίας)

Μάθημα μελισσοκομίας στην Αδριανούπολη


143. Επιστολογράφοι (στήνανε ένα πρόχειρο τραπέζι και έγραφαν επιστολές και αιτήσεις. Στη Νέα Ορεστιάδα τη δουλειά αυτή την έκανε το περίπτερο έμπροσθεν του Δημαρχείου).

144. Νερουλάδες (κουβαλητές πόσιμου νερού). Παρότι η Αδριανούπολη είχε 300 βρύσες κοινόχρηστες και 1000 ιδιωτικές, το κουβάλημα του νερού γινόταν με τους νερουλάδες. Το φόρτωναν σε δεξαμενές και σε γαϊδουράκια ή άμαξες. Οι κάτοικοι της Νέας Ορεστιάδας, τα πρώτα χρόνια, έπαιρναν νερό από το πηγάδι της σιδηροδρομικής γραμμής, που το μετέφεραν και το πουλούσαν οι νερουλάδες. Γνωστοί νερουλάδες ήταν ο Νταή Απόστολος Γκουδενίδης και ο Δημήτρης Σούλης .

Νερουλάδες στη Νέα Ορεστιάδα



(Τσονίδης 1983, Νικολαΐδης τ1 1993, Νικολαΐδης Ν. τ2 Λεύκωμα 1993, Σαρησάββας 1999)

Κυριακή 4 Ιουνίου 2023

" Επαγγελματίες και επαγγέλματα : από την Αδριανούπολη στη Νέα Ορεστιάδα " - Μέρος 15ο

  Συμβολή στον εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της πόλης της Νέας Ορεστιάδας

 Κείμενο-φωτογραφίες : Δημήτρης Γκεντσίδης

 Σελιδοποίηση : Αθανάσιος Μαρίφης

Η εργασία παρουσιάστηκε στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας και Πολιτισμού της Ορεστιάδας , που έγινε στη Νέα Ορεστιάδα στις 14-16 Μαΐου 2021

Μέρος 15ο

 121. Αρχιτέκτονες

122. Εκτελωνιστές-εντολοδόχοι

123. Κατασκευαστές μουσικών οργάνων

124. Βιβλιοχαρτοπώλες

Βιβλιοχαρτοπωλείον-Ψιλικά-Καλλυντικά
Α.Τζιρατούδη - Μ.Στεφανάτου

Κατάστημα ψιλικών Ευαγγέλου Ιωάννης
Αρχή της δεκαετίας του `70
Νέα Ορεστιάδα




125.  Υαλοπώλες- μυροπώλες. Υπήρχαν και πλανόδιοι μικροπωλητές και πραματευτάδες

126. Καπνοπώλες – Πραματευτάδες (πωλούσαν καπνό, τσιγαρόχαρτα, τσακμακόπετρες, και άλλα μικροαντικείμενα. Έπειτα από τη Μικρασιατική καταστροφή στη Νέα Ορεστιάδα δόθηκαν άδειες περιπτέρων στους αναπήρους ή στους συγγενείς των θυμάτων πολέμου).

Πλανόδιοι πωλητές στην Αδριανούπολη


127.  Χαμάληδες (βαστάζοι). Στέκι τους η αγορά Ταχτάκαλε στη Αδριανούπολη)

128. Λούστροι (βάψιμο παπουτσιών με το χαρακτηριστικό κασελάκι)

129. Καστανάδες (το χειμώνα έψηναν κάστανα και το καλοκαίρι καλαμπόκια)

130. Σαλεπιτζήδες (πωλούσαν το ζεστό ρόφημα σαλέπι). Ο σαλεπιτζής ήταν χαρακτηριστική φιγούρα πλανόδιου πωλητή στους δρόμους της Αδριανούπολης. Στο χέρι του κρατούσε μπρούτζινο δοχείο που διέθετε ενσωματωμένη στη βάση του φουφού με αναμμένα κάρβουνα, για να κρατά ζεστό το ρόφημα. Γύρω από τη ζώνη είχε θήκες για ποτήρια.


Διπλότυπο εισπράξεως επιτηδεύματος 
1935. Νέα Ορεστιάδα


131. Λεμονατζήδες (έφτιαχναν φυσικό χυμό από λεμόνι ή βύσσινο)

132. Ντοντουρματζήδες. Παγωτατζήδες (πωλητές παγωτού –το φημισμένο καϊμάκι όπως με άρωμα μαστίχα).

133.  Κανταρτζήδες (ζυγιστές που χρησιμοποιούσαν τη σφραγίδα ελέγχου της αστυνομίας)

134. Τελάληδες (κήρυκες αγγελιών, διαλαλητές προϊόντων)

135.  Πωλητές ξηρών καρπών (σε καρότσι που είχε κάρβουνο από την κάτω μεριά ώστε να κρατούν ζεστά τα σπόρια, φουντούκια, αμύγδαλα).