Κυριακή 2 Μαρτίου 2014

Η παράδοση της Αποκριάς στη Θράκη




Ο Θρακιώτης θεός της μέθης, ο Διόνυσος των οργίων αλλά και της τέχνης του δράματος, κάπως περιθωριακός, αφού δεν ανήκε στο δωδεκάθεο, ήταν και λίγο αιρετικός, αφού “έσερνε” μαζί του έναν καθόλου καθώς πρέπει θίασο στο τσακίρ κέφι και πολλές ανιμιστικές παραδόσεις και λατρείες παλιές όσο και η παρουσία του ανθρώπου στον πλανήτη. Η λατρεία του Διονύσου ταυτιζόταν με την ευκαρπία, τη γονιμότητα και την εξασφάλιση της υλικής ευημερίας.
Στη διάρκεια των τριών εβδομάδων της Αποκριάς οι Χριστιανοί της Θράκης διασκέδαζαν με πολλά λαϊκά δρώμενα. Στην Αδριανούπολη πραγματοποιούνταν μια εμφανώς διονυσιακή γιορτή, αυτή του “Κιοπέκ Μπέη”(άρχοντας των σκύλων), όπου έπαιζαν μόνο άντρες μεταμφιεσμένοι κωμικά. Ο Κιοπέκ Μπέης, οι ακόλουθοί του, η “γριά” με το “μωρό” της στην αγκαλιά και ο υπηρέτης της γύριζαν στους δρόμους κάνοντας φασαρία και υποχρέωναν, όσους συλλάμβαναν, σε προσφορές. Όσοι αρνούνταν, τους κατάβρεχαν με λασπόνερα ή τους μαύριζαν το πρόσωπο με φούμο. Όσοι πρόσφεραν κάτι, τους ευλογούσε ο Μπέης με ένα ομοίωμα φαλλού που κρατούσε. Το κρασί που συγκέντρωνε η πομπή από τις προσφορές, το έπιναν όλοι μαζί μέχρι να μεθύσουν εντελώς. Η τελετή συνήθως τελείωνε με σκαμπρόζικα αστεία και το κατρακύλημα του Μπέη από κάποια κατηφόρα μαζί με το χειράμαξο στο οποίο επέβαινε. Ο Μπέης, που θεωρείται κατάλοιπο αρχαίων τελετών για την καρποφορία της γης, γιορταζόταν και σε άλλες περιοχές της Θράκης με παραλλαγές στο τυπικό και τους πρωταγωνιστές. Σε κάποια μέρη συμμετείχαν στην πομπή και “Αράπηδες”, με πρόσωπα μαυρισμένα με φούμο, καπέλα με αλογοουρές και κουδούνια κρεμασμένα στη μέση.
Το έθιμο του “Καλόγερου” στο θρακικό χωριό Βιζύη γινόταν τη Δευτέρα της Τυρινής και εξελισσόταν σε υποτυπώδες δράμα, το οποίο υποτίθεται ότι διαδραματιζόταν μέσα σε ένα σιδεράδικο. Οι γυφτοσιδεράδες σφυρηλατούσαν το υνί για το ιερό όργωμα, ώσπου κάποια στιγμή εμφανιζόταν η “Βάβω”. Η Βάβω ήταν μια γριά με ένα ομοίωμα μωρού, το “εφταμηνίτικο”, μέσα σε ένα καλάθι. Το εφταμηνίτικο ξαφνικά εμφανιζόταν ως ενήλικος, γινόταν ο “Αρχικαλόγερος” και ακολουθούσε ο γάμος του με τη “Νύφη”. Το δράμα συνεχιζόταν με το φόνο του “γαμπρού” από τον κουμπάρο, φίλο και δευτεραγωνιστή. Αναπαριστανόταν ο θρήνος πάνω στο νεκρό και ακολουθούσε η ανάστασή του, για να τελέσει 
τους “ιερούς αρότρους” (οργώματα), που θα εξασφάλιζαν πλούσια σοδειά.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου